Δεν πληρώνετε εσείς, δεν επενδύουμε εμείς

Της Αγγελικής Σπανού

Τα τηλεγραφήματα φεύγουν το ένα μετά το άλλο από πρεσβείες στην Αθήνα προς ξένες πρωτεύουσες και προειδοποιούν για κίνδυνο κοινωνικής έκρηξης. Διπλωμάτες ευρωπαϊκών και άλλων κρατών ρωτούν Ελληνες συνομιλητές τους  (πολιτικούς, δημοσιογράφους, οικονομικούς παράγοντες)

αν τα κινήματα ανυπακοής επιβραβεύονται από την κοινή γνώμη. Πολύ πρόσφατα, πρέσβης μεγάλης δυτικής χώρας, παραθέτοντας δείπνο σε βουλευτές ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και στελέχη επιχειρήσεων, ζητούσε ενημέρωση για την έκταση που έχουν πάρει τα  κρούσματα δημόσιας αποδοκιμασίας πολιτικών προσώπων. Απεσταλμένοι ξένων funds που διερευνούν δυνατότητες διείσδυσης στην ελληνική αγορά της πράσινης ενέργειας και του τουρισμού ζητούν μεταφράσεις κειμένων που δημοσιεύονται σε ιστοσελίδες “αγανακτισμένων πολιτών” και διαπιστώνουν -ανατρέχοντας στο Facebook- ότι η ομάδα “δεν γουστάρω να πληρώνω την ΕΡΤ” κοντεύει να φτάσει τα 100.000 μέλη. Σύμφωνα με ανάλυση Ευρωπαίου διπλωμάτη, “το γεγονός ότι η λαϊκή οργή δεν εκφράστηκε με μαζικό συντεταγμένο τρόπο (ειρηνικές διαδηλώσεις μεγάλης έκτασης) σε συνδυασμό με τη γενική αίσθηση ανομίας και ατιμωρησίας μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις”.

Η κυβέρνηση γνωρίζει καλά πόσο αποθαρρυντική είναι για πιθανούς επενδυτές η εικόνα μίας χώρας στην οποία όλα μπορεί να συμβούν και για το λόγο αυτό έχουν γίνει αρκετές συσκέψεις προκειμένου να εξεταστεί το φαινόμενο της ριζοσπαστικοποίησης όλο και μεγαλύτερων κοινωνικών στρωμάτων που βλέπουν με όλο και εντονότερα θετική διάθεση ακτιβισμούς και επιδείξεις απειθαρχίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, πολύ πρόσφατα τέθηκε υπόψιν της Ιπποκράτους έρευνα που δείχνει ότι η πλειοψηφία υποστηρίζει τα εν ενεργεία κινήματα ανυπακοής, ακόμη και αν δεν προτίθεται να συμμετάσχει. Με αυτά τα δεδομένα, εκφράζονται σοβαροί φόβοι από κυβερνητικές πηγές για κοινωνική αστάθεια. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, έχουν εξεταστεί από αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες τρία πραγματικά εφιαλτικά σενάρια:

-Να υπάρξει νεκρός μετανάστης (για παράδειγμα, από απεργία πείνας).

-Να επιχειρηθεί μία πολύ επιθετική ενέργεια εναντίον της Βουλής, του Μεγάρου Μαξίμου ή κάποιου κεντρικού υπουργείου.

-Να επεκταθεί το κίνημα “Δεν πληρώνω” (οι “τζαμπατζήδες” σύμφωνα με το κυβερνητικό λεξιλόγιο) από τα διόδια και τα μέσα μαζικής μεταφοράς στα νοσοκομεία, στους λογαριασμούς ΔΕΗ-ΕΥΔΑΠ κλπ, στους φόρους.

Ως προς το πρώτο ενδεχόμενο, υπάρχουν εκτιμήσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης κατά τις οποίες κάποιοι επιδιώκουν να έρθει στο προσκήνιο το οξύ μεταναστευτικό πρόβλημα με δραματικούς όρους. Ως προς το δεύτερο, οι αρχές γνωρίζουν ότι έχουν γίνει προσπάθειες μέσω διαδικτύου προκειμένου να δρομολογηθεί ένα τέτοιου είδους εγχείρημα με βαρύ συμβολισμό. Και ως προς το τρίτο, κυριαρχεί η άποψη στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ ότι το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ αναζητούν ηγετική θέση στο εσωτερικό των κινημάτων “Δεν πληρώνω”, προσφέροντάς τους έτσι ιδεολογική κάλυψη, ακόμη και αν τα μέλη τους δεν την επιδιώκουν ή δεν την επιθυμούν καν. Κατά την ίδια άποψη, γίνονται προσπάθειες για διεύρυνση του αντικειμένου της “ανυπακοής” και δεν θεωρούνται ασήμαντες οι πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται στο χώρο του διαδικτύου με κεντρικό σύνθημα “Δεν πληρώνω πρόστιμα της τροχαίας και της δημοτικής αστυνομίας” ή “Δεν πληρώνω για την ΕΡΤ” μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ (καταθέτοντας το υπόλοιπο ποσό του λογαριασμού στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων).

Από τον Θορό στον Γκλέτσο

Πληθαίνουν οι ενδείξεις κατά τις οποίες αποκτά όλο και περισσότερους εγχώριους θαυμαστές το δοκίμιο On Civil Disobedience του Χ.Ντ.Θορώ, ακόμη και αν δεν γνωρίζουν όλοι οι μετέχοντες στα κινήματα “Δεν πληρώνω” ότι ο Αμερικανός φιλόσοφος και ποιητής συνελήφθη και φυλακίστηκε γιατί αρνήθηκε να πληρώσει τους φόρους που πήγαιναν στον πόλεμο εναντίον του Μεξικού.

Οι θεωρητικοί της πολιτικής ανυπακοής ανατρέχουν στην Αντιγόνη και στον Γκάντι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όσοι δεν πληρώνουν διόδια ή εισιτήρια διαβάζουν Σοφοκλή ή συγκινούνται από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Αλλωστε, και οι Βρετανοί που στα τέλη της δεκαετίας του ’80, αρνήθηκαν να πληρώσουν το φόρο που επέβαλε η Θάτσερ στα νοικοκυριά (poll tax) δεν είχαν απαραιτήτως διαβάσει Χάουαρντ Ζιντ. Κάθε οικογένεια καλούνταν να πληρώσει, όχι ανάλογα με το εισόδημα, αλλά ανάλογα με τα άτομα που έμεναν κάτω από την ίδια στέγη. Ενας στους τρεις φορολογούμενους δεν συμμορφωνόταν προς την υποχρέωσή του αυτή, έγιναν διαδηλώσεις και βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία, πολίτες σύρονταν σε δίκες και τελικώς η Θάτσερ έφυγε μαζί με το φόρο της.

Κίνημα πολιτικής ανυπακοής αναπτύχθηκε πριν από έναν περίπου χρόνο στο Πουέρτο Ρίκο εναντίον της απόφασης για επιβολή διδάκτρων στα πανεπιστήμια. Λίγο νωρίτερα, στο Οχάιο των ΗΠΑ,  300.000 πολίτες αποφάσισαν να μη δηλώνουν τα νεογέννητα παιδιά τους στο δημοτολόγιο, να μην πληρώνουν κλήσεις της τροχαίας, να μη βγάζουν άδεια οδήγησης και να φοροδιαφεύγουν συνειδητά.

Σύγχρονα κινήματα ανυπακοής

Βρετανία: Οι μεγαλοφοροφυγάδες δεν φοβούνται τη Σκότλαντ Γιαρντ όσο την ομάδα “UK Uncut” που κλείνει τα καταστήματά τους, αποκλείει τις τράπεζές τους και καταλαμβάνει τα γραφεία διεθνούς φήμης εταιρειών στο Λονδίνο που θησαυρίζουν με “μαύρα βιβλία”. Μια παρέα 20χρονων το ξεκίνησαν, βρήκαν υποστήριξη και διαύλους επικοινωνίας χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχουν τουλάχιστον 50.000 μέλη, και τρομάζουν το σύστημα.

Πορτογαλία: Νέοι από το χώρο των γραμμάτων και των τεχνών, επικοινωνώντας και πάλι μέσω διαδικτύου, διοργανώνου βραβεύσεις-διασυρμού προκειμένου να ασκήσουν πίεση: Βραβεύεται, δηλαδή, ο πιο κακοπληρωτής-εργοδότης, ο πιο στυγνός τραπεζίτης, ο πιο αντιλαϊκός επιχειρηματίας, διασύρεται στη διάρκεια ανοιχτών εκδηλώσεων και ωθείται σε κινήσεις καλής θέλησης για να γλιτώσει τη διαπόμπευση.

ΙΣΟΤΙΜΙΑ